Op 17 januari jl. heeft de rechtbank Gelderland uitspraak gedaan in een kwestie waarbij het slachtoffer van een achteropaanrijding te maken heeft gekregen met twee door Aegon ingestelde persoonlijk onderzoeken. Volgens het slachtoffer heeft Aegon daarmee onrechtmatig jegens hem gehandeld. De uitspraak van de rechtbank is op 24 januari jl. gepubliceerd en kunt u hier nalezen.

Feiten en omstandigheden

Eiser is sinds maart 2005 zelfstandig ondernemer. In het begin heeft eiser eenmanszaken gehad en later diverse werkmaatschappijen. In zijn ondernemingen worden spuitmachines voor stukadoors verhandeld, gerepareerd en onderhouden. De ondernemingen hebben meerdere vestigingen.

Op 29 september 2015 overkomt eiser een ongeval. Zijn voertuig wordt van achteren aangereden door de bestuurder van een bij Aegon verzekerd voertuig. De aansprakelijkheid is door Aegon erkend.

Naar aanleiding van het ongeval is eiser behandeld voor nekklachten, schouderklachten, klachten aan de rechterarm, hoofdpijnklachten, duizelingen, vermoeidheid, vergeetachtigheid, concentratiestoornissen en psychische klachten. Door het ongeval is eiser ook (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt geraakt.

Om eiser te begeleiden in zijn terugkeer naar werk is een arbeidsdeskundige ingeschakeld. Uit de bevindingen van de arbeidsdeskundige volgt dat eiser niet in staat is om volledig te werken. Er heeft een opbouw in uren plaatsgevonden, waarbij eiser zichzelf volgens de arbeidsdeskundige overvraagt en de afgesproken werktijden (fors) overschrijdt. Het werk levert eiser veel stress op. Bij de afronding van de arbeidsdeskundige begeleiding werkt eiser niet volledig. Volgens zijn advocaat is de belastbaarheid in januari 2021 nog altijd beperkt tot drie uur per dag. Daarbij kan eiser niet lang autorijden, waardoor hij zich veelal moet laten rijden.

Een op verzoek van beide partijen ingeschakelde neuroloog geeft aan dat er geen neurologische verklaring kan worden gegeven voor het bestaan van de klachten en volgens de medisch adviseur van Aegon wordt het aanhouden van de klachten veroorzaakt door andere factoren dan het ongeval. Beiden ontkennen echter niet de aanwezigheid van klachten.

Twee persoonlijk onderzoeken

In 2017 heeft Aegon een anonieme brief ontvangen, waarin onder andere wordt verklaard dat autorijden voor eiser geen probleem is, evenals het in de auto duwen van een zware machine, dat eiser in het kader van de zaak een opzettelijk verwilderd voorkomen heeft en daar met veel bravoure tegen mensen over vertelt. Naar aanleiding van deze tip heeft Aegon geen nader onderzoek ingesteld.

Enkele jaren later, in april 2020, heeft een anoniem persoon telefonisch contact opgenomen met de schaderegelaar van Aegon. Volgens deze persoon is er geen sprake van een whiplash en is eiser gewoon op zijn eigen terrein aan het werk. De schaderegelaar heeft de afdeling veiligheidszaken van Aegon op de hoogte gesteld van dit telefoontje.

In augustus 2020 heeft de fraudeanalist van Aegon telefonisch contact opgenomen met deze anonieme beller. Tijdens dat gesprek heeft de anonieme beller gegevens verstrekt van twee andere personen die zijn verklaring zouden kunnen bevestigen. Later heeft de fraudeanalist ook een vierde persoon gesproken. In deze gesprekken is onder andere verklaard dat eiser geen whiplash heeft, maar vooral overspannen is door de drukte van zijn ondernemingen, theater speelt in het bijzijn van anderen, maar wanneer hij zich onbespied waant zwart werkt, eiser in staat is om met de auto naar Italië te rijden en op feestjes staat te springen en dansen.

Daarop onderzoekt Aegon ook het Facebookaccount van eiser. Daaruit volgt volgens Aegon dat, in tegenstelling tot hetgeen eiser beweert, hij kennelijk wel in staat is geweest om trainingen te geven en auto te rijden. Omdat volgens Aegon op basis van die bevindingen in onvoldoende mate kan worden vastgesteld of eiser inderdaad majoreert of fingeert, wordt een onderzoeksbureau ingeschakeld voor nader onderzoek. Eiser wordt op negen werkdagen binnen de periode van 5 maart tot en met 21 mei 2021 geobserveerd. Op deze dagen is voornamelijk te zien dat eiser op een aantal dagen autorijdt, soms met tussenstops bij een tankstation, een keer vier banden met velgen in een aanhangwagen legt, bezoek krijgt van mensen in bussen van stukadoorsbedrijven en soms in bedrijfskleding loopt.

Bespreking op kantoor van Aegon

Op 1 juli 2021 hebben partijen een bespreking op 26 augustus 2021 afgesproken op het kantoor van Aegon. Voor eiser is enkel duidelijk dat dit een gesprek betreft om een eindregeling te bespreken. Tijdens dit gesprek wordt eiser echter geconfronteerd met de anonieme tip en dat een medewerker van de afdeling Speciale Zaken daarom vragen aan eiser wil stellen. Eiser geeft aan daar geen behoefte aan te hebben en dat er sprake is van misleiding nu er kennelijk andere bedoelingen waren dan een regelingsgesprek.

Eiser dient een klacht en de Tuchtraad Financiële Dienstverlening legt aan Aegon een waarschuwing op. Aegon had volgens de Tuchtraad eiser voorafgaand aan de bespreking kenbaar moeten maken dat er nog opheldering nodig was, alvorens aan het bespreken van een eindregeling kon worden toegekomen.

Procedure

Vervolgens maakt eiser een procedure aanhangig bij de rechtbank Gelderland, waarin hij onder andere een verklaring voor recht vordert dat Aegon onrechtmatig jegens eiser heeft gehandeld door een fraudeonderzoek/persoonlijk onderzoek naar eiser in te stellen en dat het daaruit verkregen bewijs derhalve ook onrechtmatig verkregen is en niet mag worden meegenomen in de beoordeling van de schade.

De rechtbank oordeelt dat er voor Aegon geen rechtvaardigingsgrond bestond om inbreuk te maken op het recht van eiser op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer door het instellen van een persoonlijk onderzoek. De rechtbank overweegt daartoe het volgende.

Eerste persoonlijk onderzoek

Omdat Aegon niet specifiek heeft gesteld welke feiten en omstandigheden haar aanleiding hebben gegeven voor het persoonlijk onderzoek door het inwinnen van informatie bij derden, gaat de rechtbank uit van de feiten en omstandigheden die Aegon heeft gesteld voor het persoonlijk onderzoek door eiser te laten observeren.

Niet in geschil is het feit dat eiser tot aan het afbreken van het gesprek op 26 augustus 2021 steeds heeft voldaan aan de verzoeken van Aegon in het kader van de beoordeling van de gestelde schade. Tevens kon Aegon geen grond voor twijfel ontlenen aan hetgeen de medisch adviseur en de ingeschakelde deskundige hebben geconcludeerd, aangezien beiden het bestaan van de klachten niet in twijfel trokken, doch enkel het causaal verband met het ongeval. Ook de omstandigheid dat het een omvangrijke schade betreft, kan op zichzelf geen reden zijn om het overdrijven van klachten en beperkingen te veronderstellen.

Voor wat betreft de verklaringen van de personen die Aegon in het kader van het persoonlijk onderzoek heeft gesproken, overweegt de rechtbank het volgende. Aegon was ermee bekend dat eiser gedurende de behandeling van de zaak de arbeidsovereenkomst met zijn bedrijfsleider had beëindigd en dat de verstandhouding met twee ex-werknemers was verslechterd, nadat eiser hun overnamebod had geweigerd. Aegon had daarom extra behoedzaam moeten zijn, aangezien de verklaringen van deze, mogelijk rancuneuze, personen afkomstig konden zijn. Daarbij speelt mee dat de eerste anonieme tipgever contact opnam met de schaderegelaar en niet met Aegon zelf en maar weinig mensen, waaronder één van personen die een verklaring heeft afgelegd, bekend waren met de schaderegeling en de contactgegevens van deze schaderegelaar. Bovendien volgt uit de medische informatie dat de gezondheidsklachten van eiser niet duidelijk waarneembaar zijn.

Verder overweegt de rechtbank dat de verklaringen dat eiser op zijn eigen terrein aan het werk zou zijn, op zichzelf niet in strijd zijn met hetgeen eiser heeft verklaard over zijn beperkingen tegenover Aegon. Ook is opmerkelijk dat eiser in de anonieme brief uit 2017 wordt beschuldig voor het verwilderd doen van zijn haren, terwijl Aegon weet dat eiser bijna kaal is. Volgens de rechtbank is het veelzeggend dat Aegon op basis van die brief geen aanleiding heeft gezien om nadere actie te ondernemen. Overigens vindt de rechtbank het wel voorstelbaar dat Aegon nadere actie heeft ondernomen toen de tweede tip binnenkwam. Dit heeft Aegon toen gedaan door, met medeweten van eiser, een arbeidsdeskundige te vragen om te rapporteren over eventuele inconsistenties in de verklaringen die eiser tegenover hem en de bedrijfseconomisch deskundige heeft afgelegd. Het gaat dan voornamelijk over de verklaringen over het aantal gewerkte uren, maar binnen dit onderzoek konden geen duidelijke tegenstrijdigheden worden geconstateerd. Ook een omzetstijging kan niet zonder meer leiden tot de conclusie dat eiser méér heeft gewerkt dan verklaard, aangezien werkzame uren in een markt met veel vraag effectiever kunnen zijn.

De rechtbank acht het persoonlijk onderzoek door informatie in te winnen bij derden ingrijpend en geeft aan dat de verdenkingen van fraude te mager waren om een dergelijk onderzoek in te stellen. Ook heeft de fraudeanalist contact gezocht met deze derden, zonder daaraan voorafgaande interne goedkeuring. Verder heeft Aegon de resultaten van dit onderzoek niet gedeeld met eiser. Beide omstandigheden zijn in strijd met de geldende gedragscode voor persoonlijk onderzoek. Dit onderzoek is daarmee onrechtmatig geweest.

Tweede persoonlijk onderzoek

 Omdat het eerste persoonlijk onderzoek onrechtmatig is geweest, worden de verklaringen van de vier personen terzijde geschoven bij de beoordeling van de rechtmatigheid van het tweede persoonlijk onderzoek. Dan blijven over de uitlatingen van eiser op openbare zakelijke en privé accounts op Facebook. Uit deze verklaringen kan echter niet telkens de conclusie worden getrokken dat deze strijdig zijn met de verklaringen van eiser over zijn beperkingen tegenover Aegon. Zo kan niet worden geconcludeerd uit de posts over de aflevering van machines dat eiser deze ritten zelf heeft gemaakt of dat hij tijdens deze ritten geen rustpauzes heeft genomen. Hooguit waren de uitingen op Facebook aanleiding tot het doen van navraag bij eiser. Eiser heeft immers nooit verklaard dat hij geen lichamelijk werk meer kan verrichten, maar dat hij daarin is beperkt. Ook het tweede persoonlijk onderzoek is daarmee onrechtmatig ingesteld.

Recht op schadevergoeding en causaal verband

Met het standpunt van Aegon dat eiser zijn klachten overdrijft om aanspraak te kunnen maken op een hogere schadevergoeding, gaat de rechtbank niet mee. Volgens de rechtbank komen ook uit de observatie niet dergelijke feiten naar voren die tegenstrijdig zijn met de verklaringen van eiser aan Aegon. Ook is er volgens de rechtbank geen alternatieve verklaring voor de klachten en beperkingen van eiser en derhalve wordt er een causaal verband aangenomen.

Vonnis rechtbank

Naast de verklaring voor recht dat beide persoonlijk onderzoeken onrechtmatig zijn, oordeelt de rechtbank gezien voorgaande ook dat Aegon de schade van eiser moet vergoeden.

Tot slot

Uit het vonnis wordt duidelijk dat Aegon tijdens de procedure te kennen heeft gegeven in hoger beroep te gaan, indien de rechtbank tot het oordeel komt dat de persoonlijk onderzoeken onrechtmatig zijn ingesteld. Het lijkt er derhalve op dat deze kwestie nog een staartje gaat krijgen. Of het hof meegaat in het standpunt van Aegon is echter zeer de vraag. Wat ons betreft heeft de rechtbank terecht geoordeeld dat de persoonlijk onderzoeken onrechtmatig zijn geweest en volgt hieruit eens te meer dat niet lichtzinnig moet worden omgesprongen met deze ernstige inbreuk op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van slachtoffers.

Contact

Wilt u weten wat deze uitspraak voor u betekent? Neemt u dan vooral contact met ons op. Dat kan via het telefoonnummer boven in beeld of via info@jba.nl.