33 slachtoffers zijn een rechtszaak gestart omdat zij ziek zijn geworden na werkzaamheden voor onder andere het Spoorwegmuseum. Deze werkzaamheden deden zij tijdens hun bijstandsuitkering en bestonden o.a. uit het schuren van treinen. Hierbij kwam de kankerverwekkende stof chroom-6 vrij waardoor de eisende partijen ziek werden. Gister deed de rechtbank uitspraak en oordeelde dat één van de partijen die betrokken was bij het project onrechtmatig heeft gehandeld richting de eisers. Hoe de rechter tot die conclusie kwam, lees je in dit artikel.

Wat is er gebeurd?

NedTrain, inmiddels de afdelingen Service, Onderhoud en Modernisering van de NS, is verantwoordelijk voor kort gezegd het onderhoud aan de treinen van NS. In 2003 besloot de gemeente Tilburg dat mensen met een bijstandsuitkering voor het lokale bedrijfsleven mocht werken om de terugkeer naar betaald werk te vergemakkelijken. Daarbij werden veel mensen tewerkgesteld bij NedTrain, waar zij onder andere treinen moesten schuren.

Die treinen waren gekleurd met verf waarin chroom-6 zat. Het RIVM concludeert dat al sinds de jaren 60 bekend was dat blootstelling aan chroom-6 schadelijke effecten kan hebben voor de gezondheid. Al in 1988 is er overleg geweest tussen NS en de verfindustrie om verf zonder chroom-6 te verkrijgen. Sinds 1991 mogen chroom-6 houdende producten niet of slechts onder strenge voorwaarden worden gebruikt. Ook is al heel lang bekend dat chroom-6 vrijkomt bij o.a. schuren en dat daarom ten minste beschermingsmaatregelen nodig zijn om inademing te voorkomen.

De slachtoffers in deze zaak hebben allemaal gewerkt zonder beschermingsmaatregelen. Deze waren niet aanwezig of van slechte kwaliteit. Allemaal zijn ze ziek geworden. Het risico waar sinds de jaren 60 voor werd gewaarschuwd, heeft zich helaas voorgedaan. In deze zaak eisen de slachtoffers dat NedTrain de schade die zij door hun ziekte hebben opgelopen vergoeden.

Is NedTrain vergelijkbaar met een werkgever?

Het eerste argument van de werknemers is dat NedTrain vergelijkbaar is met een werkgever. Een werkgever moet op grond van artikel 7:658 BW ervoor zorgen dat – kort gezegd – de lokalen waarin zij werken en de werktuigen en gereedschappen waarmee zij werken veilig zijn, (beschermings)maatregelen nemen en aanwijzingen geven zodat de werknemers veilig kunnen werken. Op grond van artikel 7:658 lid 4 BW geldt dat ook voor niet-werknemers als die niet-werknemer – kort gezegd – voor zijn veiligheid afhankelijk is van de ‘werkgever’.

De rechter vindt dat deze slachtoffers niet voor hun veiligheid afhankelijk waren van NedTrain. In de praktijk was NedTrain namelijk bijna niet op de werkvloer. Toezicht werd gehouden door ambtenaren van de gemeente Tilburg en het waren die ambtenaren die soms bij NedTrain vroeg om levering van beschermingsmaatregelen. NedTrain had alleen een faciliterende en adviserende rol. Daarom is artikel 7:658 BW hier niet van toepassing. Dat betekent echter niet dat het ophoudt voor de slachtoffers. Zij doen ook nog een beroep op onrechtmatige daad.

Handelde NedTrain onrechtmatig?

Als je kennis hebt van risico’s en je deze risico’s niet deelt met de mensen die potentieel gevaar lopen en je ook geen beschermingsmaatregelen neemt, kan je onrechtmatig handelen, ook als je geen werkgever bent. De rechtbank oordeelt dat er in dit geval moet zijn voldaan aan vier voorwaarden. NedTrain moet hebben geweten dat:

1. De verflagen op de treinstellen die door NedTrain ter beschikking werden gestel dom te worden gerestaureerd in het kader van het project gevaarlijke stoffen bevatten;
2. Aan het schuren van de verflagen gevaren verbonden waren;
3. De kans op verwezenlijking van die gevaren in geval van schuren van de verflagen reëel was;
4. De verwezenlijking van die gevaren tot schade kon leiden;

en dat NedTrain alsnog heeft nagelaten om passende en redelijkerwijs te vergen beschermingsmaatregelen te treffen om schade van de werkers te voorkomen.

De rechter oordeelt dat er aan deze voorwaarden is voldaan. NedTrain wist (of had moeten weten) dat er reëel gevaar was bij het schuren van de treinen, NedTrain heeft niet gewaarschuwd voor die gevaren en de anderen ook niet heeft ingelicht over de noodzaak van het treffen van maatregelen. Dat mocht wel van NedTrain worden verwacht en daarom heeft NedTrain onrechtmatig gehandeld.

Wat betekent dit voor de slachtoffers?

De gemeente Tilburg en de andere bij het project betrokken partijen hebben al een coulanceregeling opgesteld voor de slachtoffers. Zij konden aanspraak maken op een vaste tegemoetkoming voor de schade. In deze procedure oordeelt de rechtbank echter dat de coulanceregeling niet perse alle schade van de eisers dekt. Wat die schade dan precies is, kon in deze procedure niet goed worden vastgesteld. De zaak wordt doorverwezen naar een speciale procedure waarin de schade van de eisers tot op de komma nauwkeurig kan worden vastgesteld.

Conclusie

Van bedrijven mag worden verwacht dat zij zich goed laten inlichten over de risico’s voor de werkers en daar actief op handelen door beschermingsmaatregelen te nemen en informatie te verschaffen. Want als zij dit niet doen kan algemeen bekende (wetenschappelijke) informatie alsnog aan hun worden tegengeworpen. De stelling dat zij niet op de hoogte waren van de risico’s zal nooit slagen als zij dit wel behoorde te weten.

Voor de slachtoffers in deze zaak geldt dat zij de dupe zijn van een gebrek aan kennis en een gebrek aan wil die kennis te vergaren. Geen van de partijen wilde de verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid en gezondheid voor de mensen die moesten werken. Uit de uitspraak blijkt dat de slachtoffers bang zijn voor hun toekomst. Het is nog onbekend welke gevolgen blootstelling aan chroom-6 precies zal hebben.

Ben jij blootgesteld aan gevaarlijke stoffen tijdens jouw werk? Neem dan vooral contact met ons op via het nummer dat je hierboven in beeld ziet staan of laat een reactie op deze blog achter. Wij helpen je graag.