De kranten staan er vol mee: waarschuwingen voor gladheid in Nederland, en dan met name in noord Nederland. De KNMI heeft vanmiddag code oranje afgegeven in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en op de Waddeneilanden wegens ijzel op uitgebreide schaal. Voor het noorden van de provincies Flevoland en Overijssel geldt code geel wegens lokale gladheid door sneeuw en ijzel.

Wat als u een ongeval overkomt door gladheid op de weg? En wat als u aan het ongeval ernstig letsel overhoudt? Wie kunt u daarvoor aansprakelijk houden? Of moet u zelf deze schade dragen? In dit artikel zetten we de regels omtrent de aansprakelijkheid van de wegbeheerder kort op een rij.

Aansprakelijkheid wegbeheerder

Al eerder hebben wij een artikel geschreven over aansprakelijkheid van de wegbeheerder (klik hier voor het artikel). De wegbeheerder is de instantie die verantwoordelijk is voor de aanleg en het onderhoud van de weg(uitrusting). Bij openbare wegen zijn dit het Rijk, de provincie, de gemeente of het waterschap. In bepaalde gevallen is de wegbeheerder aansprakelijk voor gebreken aan de weg die gevaar inhouden voor de weggebruiker bij normaal weggedrag, als dat gevaar tot schade leidt. Gedacht kan worden aan een obstakel op de weg, slecht wegdek of onveilige verkeerssituaties. De wegbeheerder kan aansprakelijk worden gehouden op grond van artikel 6:162 BW (onrechtmatige daad) of artikel 6:174 BW (aansprakelijkheid voor opstallen).

De aansprakelijkheid van de wegbeheerder strekt niet zo ver dat iedere voetganger die binnen de bebouwde kom over een stoeptegel struikelt bij de instantie (in dit geval de gemeente) aan kan kloppen. Het onderhoud wordt namelijk verricht binnen een bepaald budget. Om deze reden kan de wegbeheerder niet elk dag, ieder uur alle wegen controleren. De wegbeheerder kan wel de aansprakelijkheid vermijden door tijdig en voldoende te waarschuwen voor het gevaar.

En bij gladheid?

Kunt u de wegbeheerder aansprakelijk houden voor een ongeval door gladheid? Bij gladheid als gevolg van zaken op de weg zoals sneeuw, ijs en bladeren, vindt artikel 6:174 lid 2 BW geen toepassing. Volgens de Hoge Raad (klik hier) rust er op de wegbeheerder slechts een verplichting om tot schadevergoeding over te gaan, indien de schade is veroorzaakt door een gebrek aan de weg(uitrusting). Denk aan gaten, kuilen en scheuren in het wegdek. In geval van sneeuw, ijs en bladeren op de weg is er géén sprake van een gebrek aan de weg.

Vindt artikel 6:162 BW in dit geval dan toepassing? De wegbeheerder moet ervoor zorgen dat de weg in goede staat verkeerd en geen gevaar kan opleveren voor personen. Dit noemen wij de zorgplicht van de wegbeheerder. De wegbeheerder kan aansprakelijk worden gehouden op grond van artikel 6:162 BW indien zij deze zorgplicht schendt. Van belang hierbij is de inspanningsverplichting. Van een wegbeheerder kan én mag daarom niet worden verwacht dat alle wegen in uitstekende staat verkeren. Rekening moet worden gehouden met de kosten en prioriteiten.

Hoewel er dan geen sprake zal zijn van een gebrek aan de weg, kan er wel sprake zijn van een gebrekkige toestand aan de weg door gladheid. Bijvoorbeeld omdat de wegbeheerder zich niet houdt aan haar gladheidsbestrijdingsplan. Van belang hierbij is de uitspraak van de Rechtbank Assen in april 2010. De wegbeheerder heeft de vrijheid om te besluiten hoe zij haar gladheidsbestrijding inricht. Er zijn geen centrale regels inzake gladheidbestrijding. Wel hebben de lokale overheden hun eigen gladheidbestrijdingsplan. Als er echter gestrooid en gewaarschuwd is en u rijdt met hoge vaart en slipt tegen een boom, dan is de wegbeheerder niet aansprakelijk.

U als slachtoffer zal moeten bewijzen dat er sprake is van een schending van de zorgplicht. Dit brengt risico’s met zich mee. Wat kon u als weggebruiker weten en verwachten en heeft u daarmee ook voldoende rekening gehouden? Had de wegbeheerder op de hoogte moeten zijn en had hij al kunnen waarschuwen of andere maatregelen kunnen nemen? Daar komt nog bij dat u als weggebruiker ook wordt geacht een eigen verantwoordelijkheid te hebben en de nodige voorzichtigheid in acht te nemen.

Zie in dit kader de uitspraak van de Rechtbank Assen van april 2010. De rechtbank heeft hier overwogen: “De rechtbank acht het een zaak van normaal maatschappelijk risico als men valt door gladheid ergens in de gemeente en ziet niet waarom dit niet zou gelden voor stoepen die bij bushaltes liggen. Waarom zou dit dan niet ook gelden voor stoepen bij bejaardenhuizen, scholen, winkelcentra etc. ? Om dergelijke pech te voorkomen moet men primair zelf maatregelen nemen. Die maatregelen zijn tal van soort en aard (weerbericht controleren, snelheid aanpassen, sokken om de schoenen, winterbanden etc.). Gaat het dan toch mis op een plek en gaat het om een plek die conform het – rechtmatige- beleid van de gemeente Assen niet is gestrooid, dan moet dit worden betiteld als ‘pech’ en niet als een ongeluk waarvan de gevolgen op de gemeente kunnen worden afgewenteld.”

Hoe vervelend dan ook, sommige gebeurtenissen zijn te kwalificeren als pech en kunnen niet op een derde worden afgewenteld.

Conclusie

Artikel 6:174 lid 2 BW is niet van toepassing in geval van schade als gevolg van gladheid. Wel kan artikel 6:162 BW een uitkomst bieden. In dit geval moet de wegbeheerder zijn zorgplicht hebben geschonden als gevolg waarvan schade is ontstaan. De algemene lijn die in de uitspraken is te ontdekken, is dat de wegbeheerder niet snel aansprakelijk is bij schade als gevolg van gladheid. Wij adviseren u dan ook om goed op te letten als u met slecht weer (ijzel en gladheid) de deur uitgaat.

Contact

Wilt u graag advies over dit onderwerp? Schroom dan vooral niet om contact met ons op te nemen. U kunt ons bereiken op telefoonnummer 073-6900888, of stuur ons een facebookbericht of een e-mail naar info@jba.nl.