Het zal je maar gebeuren: je laat je autosleutels ergens slingeren, iemand besluit zonder jouw toestemming een rondje te gaan rijden in jouw auto en veroorzaakt vervolgens een ravage op de weg. Wie moet in dat geval de schade betalen? Daar gaan we in dit blog nader op in.

Joyriding

In de hiervoor beschreven casus is sprake van joyriding. Onder joyriding wordt verstaan het bedrieglijk wegnemen van een motorrijtuig, toebehorend aan een ander, voor een kortstondig gebruik en met de bedoeling het terug te geven. Een joyrider heeft dus níet de bedoeling het motorrijtuig ook toe te eigenen. Heeft hij die bedoeling wel, is immers sprake van diefstal.

Joyrider aansprakelijk

De joyrider is in beginsel zelf aansprakelijk voor de schade die hij veroorzaakt aan (de eigendommen van) derden, waaronder begrepen het motorrijtuig waarin hij heeft gereden. De vraag die rijst is of de eigenaar van het motorrijtuig waar de schade mee is veroorzaakt, eveneens aansprakelijk kan worden gehouden. Om die vraag te kunnen beantwoorden is het belangrijk eerst in de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM) te duiken.

Joyriding en de WAM-verzekeraar

Op grond van artikel 2 lid 1 WAM geldt een verzekeringsplicht voor een motorrijtuig, indien het op een weg wordt geplaatst of daarmee op een weg wordt gereden, indien daarmee buiten een weg op een terrein aan het verkeer wordt deelgenomen of indien daarvoor een kentekenbewijs is afgegeven.

Uit artikel 3 lid 1 WAM volgt dat de verzekering dekking moet verlenen voor de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig in het verkeer aanleiding kan geven. Is een motorijtuig betrokken bij een ongeval en is de bestuurder van het motorrijtuig aansprakelijk voor de schade die daardoor ontstaat, dient de WAM-verzekeraar de schade zodoende te vergoeden. Dat geldt ook in het geval van joyriding.

De wetgever heeft in artikel 3 lid 1 WAM echter ook een uitsluiting geformuleerd die ziet op joyriding met geweldpleging. Onder geweldpleging valt zowel geweldpleging tegen een persoon (denk aan bedreiging of mishandeling) als zaakbeschadiging, zoals het openbreken van een portierraampje of het forceren van een slot. In die gevallen hoeft de WAM-verzekeraar de schade van de derde niet te vergoeden.

Er is dus géén sprake van geweldpleging als de sleutels ergens onbeheerd op tafel liggen, nog in het slot van de voordeur hangen of in het contactslot van het motorrijtuig zitten. Heeft de joyrider schade veroorzaakt aan derden, maar geen geweld toegepast om het motorrijtuig te kunnen bemachtigen, dan valt de schade die de derde heeft opgelopen dus wél onder de WAM-dekking. De derde kan op grond van artikel 6 WAM zijn schade rechtstreeks verhalen op de WAM-verzekeraar. Dat kan ook wanneer de WAM-verzekeraar in de verzekeringsovereenkomst een uitsluiting heeft opgenomen op grond waarvan schade ontstaan tijdens joyriding van dekking is uitgesloten.

Waarborgfonds Motorverkeer

Heeft de joyrider wél geweld toegepast om het motorrijtuig te kunnen bemachtigen en heeft hij daarmee schade veroorzaakt aan derden, dan kan de derde zich helaas dus niet wenden tot de WAM-verzekeraar. De derde zal zich in dat geval moeten wenden tot de joyrider om de schade te verhalen.

Maar wat nu als de joyrider onbekend is of de schade niet vergoedt? Gelukkig heeft de wet in die gevallen voorzien in een oplossing. Op grond van artikel 25 WAM kan de derde in die situaties de aansprakelijkstelling richten aan het Waarborgfonds Motorverkeer. Indien blijkt dat er sprake is van burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig aanleiding geeft én getracht is de identiteit van de joyrider te achterhalen en/of de joyrider is aangemaand tot betaling van de schade, maar niet kan worden verwacht dat de schade door de joyrider wordt vergoed, dient het Waarborgfonds Motorverkeerde de schade van de benadeelde te vergoeden.

Is er ook schade ontstaan aan het motorrijtuig waar de joyrider in reed, dan kan deze schade helaas niet worden verhaald op de WAM-verzekeraar van het motorrijtuig en het Waarborgfonds Motorverkeer. Dergelijke schades vallen doorgaans wel onder de dekking van de beperkt casco verzekering of volledig casco verzekering. Heeft het motorrijtuig alleen een ‘kale’ WA-dekking dient de schade verhaald te worden op de joyrider. Het zal niet verbazen dat dat tot de nodige problemen kan leiden.

Verhaalsrecht WAM-verzekeraar

Opmerking verdient nog dat de WAM-verzekeraar die de schadevergoeding verplicht heeft betaald aan de derde, in het geval van joyriding zonder geweld, de uitgekeerde vergoeding op grond van de verzekeringsovereenkomst veelal probeert te verhalen op de eigen verzekerde en/of de joyrider (zie bv. Hof Arnhem-Leeuwarden 23 oktober 2018  en Hof Arnhem-Leeuwarden 9 april 2019). Ook dat kan tot de nodige problemen leiden, waar we in een volgend blog nog op terug zullen komen.

Vragen?

Dit blog is geschreven door Nicole Verpaalen. Heeft u schade opgelopen door joyriding, of heeft u vagen over dit onderwerp, neem dan gerust contact met ons op. Bel ons op 073-6900888, stuur een facebookbericht, of stuur een e-mail naar info@jba.nl.