Wie in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering af te sluiten. Daarnaast bestaan er ook onverplichte verzekeringen die dekking bieden in het geval iemand schade lijdt. Denk bijvoorbeeld aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandig ondernemers die uitkeert wanneer de ondernemer geheel of gedeeltelijk niet in staat is om zijn beroep uit te oefenen, of een ongevallenverzekering die uitkeert indien iemand blijvend letsel heeft opgelopen door een ongeval. Maar hoe zit het als een derde aansprakelijk is voor de schade die wordt geleden? Wordt de schadevergoedingsverplichting van de aansprakelijke partij dan verminderd met de eventuele uitkeringen die een benadeelde uit hoofde van andere onverplichte verzekeringen ontvangt? Verrekening is aan de orde van de dag bij letselschadezaken. Of en wanneer verrekening redelijk is, is in de jurisprudentie nader uitgewerkt.

Wettelijke grondslag

Allereerst de basis voor verrekening, de wettelijke grondslag. In artikel 6:100 BW is bepaald dat indien een zelfde gebeurtenis voor het slachtoffer naast schade ook voordeel heeft opgeleverd dan moet, voor zover dit redelijk is, dit voordeel worden verrekend met vastgestelde schadevergoeding. Het uitgangspunt is dat een slachtoffer in beginsel niet twee keer mag worden gecompenseerd voor dezelfde schade.

Gezichtspunten verrekening

In het Verhaeg/Jenniskens-arrest heeft de Hoge Raad een zestal gezichtspunten geformuleerd aan de hand waarvan kan worden geoordeeld of de verrekening van een uitkering uit hoofde van een andere verzekering redelijk is. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een schadeverzekering en sommenverzekering. Een schadeverzekering keert de schade uit die daadwerkelijk wordt geleden. Bij een sommenverzekering is de hoogte van de werkelijk geleden schade niet van belang. In plaats daarvan keert de sommenverzekering een van tevoren afgesproken bedrag uit, de verzekerde som. De gezichtspunten luiden als volgt:

 Uitkeringen uit een sommenverzekering komen alleen voor verrekening in aanmerking indien de periodieke uitkering strekt tot vergoeding van dezelfde schade die de aansprakelijke persoon dient te vergoeden;

1. Geschiedt de uitkering ingevolge een schadeverzekering, dan zal – indien voldaan is aan de eis onder (a) dat het om vergoeding van dezelfde schade gaat – verrekening in beginsel op haar plaats zijn, nu de verzekeraar tot het beloop van het door hem betaalde in de rechten van de benadeelde wordt gesubrogeerd en de aansprakelijke partij voor dat bedrag dus door de verzekeraar kan worden aangesproken.
2. Uitkeringen uit een sommenverzekering komen in beginsel niet voor verrekening in aanmerking als de verzekering door de benadeelde zelf (of een ander buiten de sfeer van de aansprakelijke persoon) is gesloten en betaald;
3. Is de premie voor de sommenverzekering door de aansprakelijke betaald kan dat reden vormen om tot verrekening over te gaan;
4. Uitkeringen uit een sommenverzekering komen in het algemeen niet voor verrekening in aanmerking als de aansprakelijkheid is gedekt door een (aansprakelijkheids-)verzekering
5. Bij risicoaansprakelijkheid (en een mindere mate van verwijtbaarheid) is verrekening eerder mogelijk dan bij schuldaansprakelijkheid (of een grote(re) mate van verwijtbaarheid).

Uit de gezichtspunten volgt dat bij een schadeverzekering verrekening over het algemeen redelijk zal zijn. De reden hiervoor is dat een schadeverzekering de daadwerkelijk geleden schade vergoedt, waardoor het duidelijk is op welke schadeposten de uitkering ziet. Met verrekening wordt voorkomen dat dezelfde schade twee keer wordt vergoed.

Bij een sommenverzekering wordt de verzekerde som uitgekeerd, zonder nader te specificeren op welke schadeposten de uitkering ziet. Daardoor is niet duidelijk of een bepaalde schadepost mogelijk twee keer wordt vergoed. Bij de sommenverzekering is dan ook meer van belang wie de verzekering heeft afgesloten en de premie betaalt. Is dit de benadeelde zelf, dan zal verrekening vaak niet redelijk zijn, is dit de aansprakelijke partij zelf (bijvoorbeeld bij werkgeversaansprakelijkheid en een door de werkgever afgesloten ongevallenverzekering), dan is verrekening over het algemeen wel redelijk. Daarnaast is bij de sommenverzekering van belang of de aansprakelijkheid is gedekt door een verzekering.

Naast het onderscheid tussen een schadeverzekering en sommenverzekering is conform gezichtspunt f mede van belang of er sprake is van risicoaansprakelijkheid of schuldaansprakelijkheid. Bij risicoaansprakelijkheid zal verrekening eerder redelijk worden geacht dan bij schuldaansprakelijkheid.

De gezichtspunten geven dus geen eenduidig antwoord op de vraag of verrekening redelijk is, maar bieden handvatten om dit per concreet geval te beoordelen.

Contact

Wilt u graag advies over dit onderwerp? Schroom dan vooral niet om contact met ons op te nemen. U kunt ons bereiken op telefoonnummer 073-6900888, of stuur ons een facebookbericht of een e-mail naar info@jba.nl.